E… - nałogom mówię NIE!

Program profilaktyczny autorstwa mgr Marty Rutkowskiej

Od kilku lat narasta wśród młodzieży problem spożywania napojów energetycznych oraz palenia e-papierosów. Uczniowie poddają się modzie na palenie czy picie energetyków. Mają problem z asertywnością i obroną własnego zdania. Poddają się presji grupy i dołączają szybko do grupy osób uzależnionych od tych środków. Odpowiedzią na to jest niniejszy program mający wskazać negatywne skutki zażywania tych dwóch substancji dla młodych ludzi.

Wyniki badań pokazują, że:

• 30% polskiej młodzieży spróbowało nikotyny właśnie w postaci e-papierosa.
• polska młodzież częściej używa e-papierosów (29,5%) niż tradycyjnych papierosów (26,2%).
• jedynie kilku procentom młodzieży odmówiono sprzedaży wyrobów nikotynowych
• ponad 14% użytkowników e-papierosów używało ich do wdychania innych niż nikotyna substancji psychoaktywnych (najpopularniejsze są kanabinoidy)
• około 40% młodzieży spotyka się z różną formą reklamy lub promowania wyrobów nikotynowych
• 70% młodzieży używającej nikotyny nie otrzymało żadnego wsparcia w wyjściu z nałogu.

Jeśli chodzi o napoje energetyzujące, dane też nie przedstawiają się zbyt optymistycznie. Na podstawie danych opublikowanych przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA):

• po napoje energetyczne sięga więcej chłopców niż dziewczynek,
• co piąte dziecko w wieku 6-10 lat spożyło napój energetyczny minimum raz w roku,
• dzieci w wieku 3-10 lat wypijają średnio 0,49l napoju energetycznego tygodniowo,
• 56% dzieci deklaruje wypicie jednej szklanki tygodniowo, 24% dwie szklanki oraz 7% ponad cztery szklanki tygodniowo,
• u młodzieży te wartości są znacznie wyższe,
• 67% nastolatków (12-20 lat) spożywa napoje energetyzujące, w tym 16% dość często.

Powyższe dane wyraźnie wskazują na ogromny i z każdym rokiem powiększający się problem uzależnienia coraz młodszych od e-papierosów oraz energetyków. Zarówno tytoń zawarty w e-papierosach jak i kofeina stanowiąca główny składnik energetyków to substancje psychoaktywne, które mogą doprowadzić u młodych ludzi do różnego rodzaju strat zdrowotnych, ale nawet stanów zagrożenia życia.

Odpowiedzią na powyższe nowe zagrożenia jest program profilaktyczny „E…-nałogom mówię NIE!”, który obejmuje profilaktykę uzależnień wobec uczniów klas 4-8 szkół podstawowych oraz uczniów szkół średnich. Podstawowym celem tych działań jest uświadomienie młodzieży ryzyka związanego z zażywaniem tych substancji oraz poznaniem negatywnych skutków ich działania na młody organizm.
Kolejnym celem jest rozbicie mitów dotyczących tych substancji wśród młodzieży. Młodzi ludzie nie zdają sobie sprawy, że pozornie niegroźne przekonanie, iż np. energetyk doda im energii przed egzaminem może się skończyć stanem przedzawałowym, a palenie e-papierosów często prowadzi do przejścia na palenie tradycyjnego tytoniu – gdzie nałóg ten ma znacznie poważniejsze konsekwencje dla zdrowia młodej osoby.

Istotne będzie także w trakcie realizacji tego programu stworzenie przez uczniów listy zdrowego stylu życia czyli tzw. profilaktyka alternatyw.
Elementem wieńczącym spotkanie będzie stanowić nauka asertywnego odmawiania jako sposób na uniknięcie ryzyka popadnięcia w zgubny nałóg.

Program profilaktyczny „E…- nałogom mówię NIE!” zawiera też filmy edukacyjne dot. negatywnych skutków używania e-papierosów oraz energetyków. Elementem podsumowującym całe spotkanie będzie anonimowa ankieta końcowa dla uczestników, która pozwoli wstępnie zdiagnozować badaną grupę pod kątem możliwego uzależnienia od tych substancji.